Page 31 - LOTN Autumn Issue 54 2023

FAITH AND CULTURE

w tym ta językowa. Przyszłość polskich katolików w Rosją, Prusami i Austrią i wymazana z mapy Europy na 123
Szkocji za 10 lat może być różna. Po pierwsze - nie ma tu lata. Wiara pomogła narodowi polskiemu przetrwać też
samodzielnych, polskich parafii i jedynie przy niektórych trudne czasy I wojny światowej, okres kształtowania się granic
lokalnych wspólnotach posługują polscy kapelani, dlatego w latach 1918-20 i związane z nim potyczki z sąsiadami, w
też polska społeczność nie może samodzielnie podejmować tym słynną wojnę polsko-bolszewicką. Dzięki Kościołowi
żadnych decyzji, gdyż te zależne są od woli administratora Polacy przetrwali i 44 lata komunizmu. Kościół w Polsce
danej parafii. Ponadto w Szkocji, od kilku lat widoczny wpierał wolnościowe ruchy społeczne, w tym „Solidarności”
jest kryzys związany z liczbą mszy św. w języku polskim i tak przyczynił się do przemian ustrojowych. To wspaniałe
i dostępnością polskich księży, co widać na przykładzie dziedzictwo jest niewątpliwie bardzo ważnym czynnikiem
rożnych wspólnot, w tym polskiej wspólnoty katolickiej w kształtującym współczesnych polskich katolików, także tych
Aberdeen. W ciągu ostatnich kilku lat Granitowe Miasto mieszkających zagranicą.
opuściło kilku polskich księży – ostatni z nich odszedł w Po trzecie, Polacy mają z czego czerpać - wśród katolickich
październiku 2022 roku. Obecnie obowiązki duszpasterza świętych i błogosławionych jest około 300 osób związanych
Polaków w Aberdeen tymczasowo sprawuje ks. Piotr Rytel, z Polską, w tym wielu żyjących w niedalekiej przeszłości,
na co dzień pełniący posługę kapłańską w odległym o bo w ubiegłym stuleciu, jak np. św. Brat Albert, wielki
46 mil Banff. Dużo go to kosztuje, ale nie narzeka. W tym orędownik ubogich, św. Faustyna Kowalska, apostołka
miejscu trzeba nadmienić, że obecny biskup Aberdeen, Bożego Miłosierdzia, św. Maksymilian Kolbe, męczennik
Hugh Gilbert, jest bardzo przychylny Polakom i stara się ich miłosierdzia, czy zamordowany przez komunistów w
wspierać, jak tylko może. Ktoś może zapytać: „Po co wam 1984 roku ks. Jerzy Popiełuszko. We wrześniu tego roku
polski ksiądz, skoro mieszkacie w Szkocji? ”. No cóż, tu nie papież Franciszek beatyfikował polską rodzinę Ulmów
chodzi o dystansowanie się od miejscowych – ksiądz, który ze wsi Markowa, zamordowaną przez Niemców w czasie
na emigracji potrafi mówić w naszym ojczystym języku, to II wojny światowej. Wówczas na terenach okupowanych
wielki dar. Możesz posługiwać się trzema lub nawet wieloma przez Niemców, za pomoc Żydom istniała tylko jedna kara
językami obcymi, ale Twój pierwszy – kara śmierci. Ulmowie mimo wszystko
język zawsze będzie tym najbliższym przyjęli ośmiu Żydów pod swój dach, nie
Twojemu sercu. To są nasze korzenie, oczekując niczego w zamian. 24 marca
nasza tożsamość. Inaczej przeżywa się 1944 roku niemieccy żandarmi zastrzelili
spowiedź we własnym języku i inaczej Potrzeba odwagi, aby nie Józefa Ulmę, jego żonę Wiktorię, która była
brzmi w sercu fragment Ewangelii stawiać pod korcem światła w siódmym miesiącu ciąży oraz wszystkie
usłyszany w ojczystej mowie. swej wiary. Potrzeba wreszcie, ich dzieci: 8-letnią Stanisławę, 6-letnią
Za dekadę być może będzie aby w sercach ludzi wierzących Barbarę, 5-letniego Władysława, 4-letniego
znacznie mniej polskich księży w zagościło to pragnienie Franciszka, 3-letniego Antoniego i
Szkocji, niż obecnie. Być może te i inne świętości, które kształtuje nie 1,5-letnią Marię. Warto w tym miejscu
trudności przytłoczą naszych rodaków tylko prywatne życie, ale wpływa wspomnieć także o wyjątkowym polskim
i część z nich odejdzie z Kościoła. Nie na kształt całych społeczności świętym, Janie Pawle II, który przeżył II
mogę ręczyć za wszystkich moich (Stary Sącz, 1999) wojnę światową, a potem był świadkiem
rodaków, którzy obecnie praktykują naszej trudnej historii - dziejów powojennej
katolicyzm, ale wierzę, że mimo komunistycznej Polski. Jego nauczanie
wszystko wielu z nich pozostanie w wciąż żyje w pamięci wielu Polaków. Bo
Kościele. Po pierwsze, chyba już trochę się przyzwyczailiśmy papież nie bał się podkreślać tego, co uważał za ważne i
do rotacji polskich księży w Granitowym Mieście. Kiedy właściwe. I tak na spotkaniu z młodzieżą w Częstochowie w
odchodzi kolejny i kolejny ksiądz, można powiedzieć: 1983 r. głośno zawołał: „Musicie od siebie wymagać, nawet
„No cóż, jest ciężko. Jakoś trzeba żyć. Wiele lat temu ich gdyby inni od was nie wymagali! ”, a innym razem zachęcał
tu nie było, a ty chodziłeś do kościoła. Dlaczego miałbyś Polaków, aby nie bali się być świętymi – „Potrzeba odwagi,
przestać teraz, gdy stąd wyjechali? ”. Wiarę wynosi się ze aby nie stawiać pod korcem światła swej wiary. Potrzeba
swojego rodzinnego domu. To tam uczymy się modlitwy, wreszcie, aby w sercach ludzi wierzących zagościło to
tam obserwujemy przykład naszych bliskich: dziadków, pragnienie świętości, które kształtuje nie tylko prywatne
rodziców, ciotek, wujków i dalszej rodziny. Jeżeli widzieliśmy życie, ale wpływa na kształt całych społeczności”. (Stary
ich regularnie uczęszczających na mszę św., przystępujących Sącz, 1999). W jego nauczaniu zawarta była kwintesencja
do sakramentów - spowiedzi, komunii św., to dzięki temu tego, czym powinien się charakteryzować chrześcijanin,
jesteśmy w tym miejscu, a nie w innym - w Kościele. Podobnie czyli odwaga, miłosierdzie, umiejętność dokonywania
jest z jałmużną, dobrymi uczynkami i kultem świętych. Jakie największych poświęceń, w tym oddania życia oraz dążenie
są polskie katolickie rodziny w Szkocji, takie i będą owoce za do świętości. Nie wątpię, że tu, na emigracji żyją bezimienni
10 lat. Myślę, że i wtedy takich świętych polskich rodzin w polscy święci, niemal szarzy ludzie, być może nawet
Szkocji nie zabraknie. mieszkający obok nas, również dzięki którym przetrwa nasze
Po drugie, silna tradycja chrześcijańska w Polsce sięga X duchowe dziedzictwo.
wieku. Pieczołowicie pielęgnowały ją kolejne pokolenia i to Za dziesięć lat przyznawanie się do wiary prawdopodobnie
w Kościele Polacy szukali ukojenia podczas inwazji Szwecji będzie jeszcze trudniejsze niż obecnie. Trzymanie się swoich
na Rzeczpospolitą, potem, gdy Rzeczpospolita Obojga wartości poza domem, naszą Ojczyzną, nie jest łatwe –
Narodów została rozdarta pomiędzy trzema sąsiadami – wymaga przyjęcia przez człowieka konkretnej postawy,

Page 31